در صنعت الکترونیک مخصوصا در صنعت برد‌های الکترونیکی ۲ بخش مهم وجود دارد به نام مونتاژ برد الکترونیکی و تعمیر برد. برای انجام تعمیر برد از لوازم تعمیر برد الکترونیکی و برای مونتاژ نیز از لوازم مونتاژ برد الکترونیکی استفاده می‌شود. برخی از این ابزار‌ها هم در تعمیر و هم در مونتاژ برد کاربرد دارند. در این مقاله با ابزار‌های تعمیر و مونتاژ برد الکترونیکی آشنا می‌شویم و کاربرد هر کدام را بررسی می‌کنیم پس تا انتهای این مقاله همراه آوند الکترونیک باشید.
لوازم تعمیر برد الکترونیکی و لوازم مونتاژ برد الکترونیکی چه کمکی به ما می‌کنند؟
برای تعمیر و مونتاژ برد‌های الکترونیکی نیازمند ابزار‌هایی هستیم که به وسیله‌ی آن‌ها مونتاژ و تعمیر را انجام دهیم. استفاده از ابزار‌ها در انجام این فرآیند‌ها بسیار اهمیت دارند و بدون استفاده از ابزار‌هایی که در ادامه به توضیح آن‌ها می‌پردازیم تعمیر و مونتاژ برد امکان پذیر نخواهد بود. استفاده از لوازم و ابزار‌های تخصصی و دقیق باعث بالا رفتن کیفیت تعمیر و مونتاژ می‌شوند و احتمال به وجود آمدن خطا‌هایی که ممکن است در این پروسه ایجاد شود را کاهش می‌دهند. همچنین استفاده از ابزار‌ها سرعت عمل را افزایش می‌دهند و باعث بالا رفتن تعداد برد‌های مونتاژ شده و تعمیر شده می‌شوند.
دسته بندی لوازم تعمیر برد الکترونیکی و ابزار‌های مونتاژ
لوازم تعمیر و مونتاژ برد معمولا دسته بندی‌های مختلفی دارند و معمولا در پروسه مونتاژ یا تعمیر از تمامی این تجهیزات استفاده نمی‌شود. لوازم تعمیر برد الکترونیکی و مونتاژ آن به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند که در ادامه این دسته بندی‌ها را بیان می‌کنیم.
- لوازم تخصصی تعمیر و مونتاژ: این لوازم معمولا به صورت تخصصی در پروسه‌ی مونتاژ یا تعمیر برد الکترونیکی کاربرد دارند و انجام پروسه‌های تعمیر و مونتاژ بدون استفاده از این ابزار‌ها غیر ممکن است.
- لوازم عمومی کاربردی در تعمیر و مونتاژ: لوازم عمومی تعمیر و مونتاژ برد معمولا در هر ۲ پروسه کاربرد دارد و به عنوان ابزار‌های کمک کننده از آن‌ها استفاده می‌شود.
- لوازم جانبی که در مونتاژ و تعمیر کاربرد دارند: دسته‌ی لوازم جانبی بین لوازم عمومی و لوازم تخصصی قرار می‌گیرد و استفاده از این ابزار‌ها گاها برای مونتاژ یا تعمیر الزامی است.
در ادامه‌ی مقاله به توضیح تمامی لوازم مونتاژ برد الکترونیکی و تعمیر برد می‌پردازیم و کاربرد و دسته بندی هر کدام را بیان می‌کنیم.
منبع تغذیه
منبع تغذیه از لوازم تعمیر برد الکترونیکی است و یک ابزار تخصصی به حساب می‌آید. منبع تغذیه جریان الکتریکی را به برد الکترونیکی و مدار وارد می‌کند و در مواردی مثل زمانی که می‌خواهیم از درست انجام شدن پروسه‌ی تعمیر مطمئن شویم مورد استفاده قرار می‌گیرد. منبع تغذیه نمونه‌های مختلفی دارد اما کاربردی‌ترین نوع آن منبع تغذیه‌ی دیجیتال با ۵ آمپر جریان است. بهتر است برای حفظ امنیت و جلوگیری از پیش آمدن خرابی‌های احتمالی از منابع تغذیه‌ی اورجینال استفاده کنید که محافظ‌هایی برای اتصال کوتاه دارند.
اسیلوسکوپ
اسیلوسکوپ یکی از لوازم تعمیر برد الکترونیکی است که در کنترل کیفی برد الکترونیکی بعد از مونتاژ نیز کاربرد دارد. این وسیله جزو لوازم تخصصی برای مونتاژ و تعمیر برد به حساب می‌آید. اسیلوسکوپ با وارد کردن جریان به مدار و نمایش ویژگی‌های جریان به متخصصان کمک می‌کند تا بفهمند کدام قطعه درست کار می‌کند و کدام قطعه نیاز به تعمیر دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره‌ی اسیلوسکوپ، می‌توانید مقاله‌ی مربوط به اسیلوسکوپ را در آوند الکترونیک مطالعه کنید.
دستگاه لحیم کاری موجی
دستگاه لحیم کاری موجی یکی از لوازم مونتاژ برد الکترونیکی است که وظیفه‌ی لحیم کاری برد را بر عهده دارد. این ابزار در مونتاژ اتوماتیک برد‌های DIP مورد استفاده قرار می‌گیرد و یکی از بهترین روش‌ها برای اتصال قطعات الکترونیکی به سطح برد است. لحیم کاری موجی یک روش است اما توسط دستگاهی به همین نام انجام می‌شود.
شابلون مونتاژ
شابلون مونتاژ یکی دیگر از لوازم مونتاژ برد الکترونیکی است که برای مونتاژ برد‌های SMD کاربرد دارد برای همین به آن شابلون مونتاژ SMD نیز می‌گویند. وظیفه‌ی این شابلون قرار‌دهی خمیر قلع روی قسمت‌هایی از PCB است که قطعات الکترونیکی در آن قسمت‌ها قرار می‌گیرند.
مولتی متر
مولتی متر‌های دیجیتال یکی از لوازم تعمیر برد الکترونیکی هستند و در برخی موارد برای بررسی عملکردی برد پس از مونتاژ نیز از آن استفاده می‌شود. مولتی متر‌های دیجیتال تغییرات جریان را قبل و بعد از یک قطعه‌ی الکترونیکی بررسی می‌کنند تا شما تشخیص دهید این قطعه به درستی کار می‌کند یا خیر. مولتی متر ابزاری تخصصی برای مونتاژ و تعمیر برد به حساب می‌آید.
مولتی متر دیجیتال؛ ابزاری برای تعمیر برد
دستگاه pick and place
pick and place دستگاه جایگذاری قطعات الکترونیکی در برد است که در مونتاژ اتوماتیک کاربرد دارد و یکی از لوازم مونتاژ برد الکترونیکی به حساب می‌آید. pick and place دو نوع دارد که یک مدل از آن‌ها برای جایگذاری قطعات SMD و دیگری برای جایگداری قطعات DIP مورد استفاده قرار می‌گیرد.
هیتر هوای گرم (هات ایر)
دستگاه هات ایر یا هویه‌ی هوای گرم یکی دیگر از لوازم تخصصی برای مونتاژ برد الکترونیکی SMD به روش دستی است. این دستگاه با گرم کردن هوا تا دمای مشخص می‌تواند خمیر قلع زیر قطعات SMD را ذوب کند و باعث اتصال قطعات الکترونیکی با برد مدار چاپی شود. هات ایر یکی از بهترین جایگزین‌ها برای هویه‌های عادی است و یک ابزار تخصصی به حساب می‌آید. از هیتر هوای گرم برای دمونتاژ قطعات الکترونیکی نیز استفاده می‌شود.
دستگاه oven flow
oven flow یکی از لوازم مونتاژ برد الکترونیکی است و در مونتاژ اتوماتیک برد‌های SMD کاربرد دارد. قطعات الکترونیکی بعد از قرار گیری روی برد وارد oven flow می‌شوند و این دستگاه با حرارتی که تولید می‌کند باعث ذوب شدن خمیر قلع و اتصال قطعات به برد می‌شود.
حمام قلع
حمام قلع یکی از روش‌های لحیم کاری برد DIP است که از یک تشت حاوی ماده‌ی لحیم ذوب شده و سیستم ذوب کننده‌ی ماده‌ی لحیم تشکیل شده است. به دستگاهی که به وسیله‌ی آن عملیات حمام قلع را انجام می‌دهند دستگاه حمام قلع یا تشت قلع می‌گویند. این ابزار نیز یک ابزار تخصصی محسوب می‌شود.
هویه
هویه دستگاهی برای ذوب ماده‌ی لحیم است و یکی از لوازم مونتاژ برد الکترونیکی به حساب می‌آید از هویه برای تعمیر برد نیز استفاده می‌شود اما کاربرد اصلی آن در لحیم کاری دستی برد است. هویه با ایجاد حرارت باعث آب شدن ماده‌ی لحیم و برقراری اتصال قطعات با برد می‌شود.
هویه لحیم کاری یکی از لوازم مونتاژ برد
پایه نگهدارنده برد
پایه نگهدارنده‌ی برد از لوازم تعمیر برد الکترونیکی است. برد‌های الکترونیکی برای تعمیر باید در محلی قیکس شوند تا جابجایی نداشته باشند و بتوان عملیات تعمیر را روی آن‌ها انجام داد، پایه‌ی نگهدارنده‌ی برد دقیقا همین کار را انجام می‌دهد.
الکل یا مواد پاک کننده
مواد پاک کننده یکی از لوازم جانبی مونتاژ و تعمیر برد الکترونیکی است که در هر ۲ روش مونتاژ و تعمیر برد کاربرد دارد. از الکل یا مواد پاک کننده برای پاک کردن لک چربی و تمیز کاری برد استفاده می‌شود.
دستگاه AOI
بازرسی خودکار نوری یا همان AOI یک ابزار تخصصی است و جزو لوازم مونتاژ برد الکترونیکی به حساب می‌آید. از AOI برای کنترل ظاهری برد مونتاژ شده و تطابق آن با فایل طراحی شده‌ی برد و استاندارد‌ها استفاده می‌شود. آوند الکترونیک یک مقاله‌ی تخصصی درباره بازرسی خودکار نوری دارد که می‌توانید به جستجوی عبارت بازرسی خودکار نوری در گوگل این مقاله را مطالعه کنید.
انبر دست و سیم چین
انبر دست و سیم چین ابزار‌های عمومی هستند و جزو لوازم تعمیر برد الکترونیکی به حساب می‌آیند. از انبر دست برای ثابت نگهداشتن برد و باز یا بسته کردن پیج و مهره‌های برد استفاده می‌شود. سیم چین نیز وظیفه‌ی قطع اتصال‌های سیمی برد را برعهده دارد و یکی از ابزار‌های متداول و پرکاربرد در تعمیر برد‌های الکترونیکی به حساب می‌آید.
دستمال بدون پرز
دستمال‌های بدون پرز برای پاک کردن کثیفی‌های برد یا از بین بردن اکسید‌ها استفاده می‌شود. این دستمال‌ها در کنار مواد پاک کننده و الکل کاربرد دارند بدون پرز بودن آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اگر برای تعمیر برد از دستمال‌های دارای پرز استفاده کنید، پرز‌ها روی برد باقی می‌مانند و باعث اختلال عملکردی برد و جمع شدن گرد و غبار می‌شوند.
دریل دستی
دریل دستی یکی از لوازم تعمیر برد الکترونیکی است و برای زدن حفره یا باز کردن حفره‌هایی که به علت‌های مختلف بسته شده‌اند استفاده می‌شود. یک ابزار یکی از ابزار‌های عمومی تعمیر برد به حساب می‌آید.
ماده لحیم
مواد لحیم یکی از مواد کاربردی در پروسه‌های مونتاژ و تعمیر هستند. ماده لحیم در شکل‌های گوناگونی مثل خمیر قلع یا سیم لحیم در پروسه‌ی اتصال قطعات به برد کاربرد دارد. ماده‌ی لحیم یک ماده‌ی رسانا با پایه‌ی عنصر قلع است که خاصیت رسانایی بالا و اکسیداسیون پایینی دارد و به همین علت برای اتصال قطعات بسیار مناسب است.
ماده فلاکس
ماده فلاکس یکی از لوازم مونتاژ برد الکترونیکی است که گاها در تعمیر برد نیز کاربرد دارد. این ماده وظیفه‌ی پاک سازی برد الکترونیکی از اکسید‌ها را برعهده دارد و باعث می‌شود لحیم کاری برد با کیفیت بالا‌تری انجام شود.
قلع کش
قلع کش جزو لوازم تخصصی تعمیر برد به حساب می‌آید. این ابزار قلع ذوب شده‌ی قطعات الکترونیکی را از محلی که قرار دارد پاک می‌کند و باعث می‌شود تا بتوان قطعه را از برد جدا کرد. قلع کش‌ها ۲ نوع پمپی و نواری دارند که هر کدام کاربرد خاصی دارند. در قلع کش‌های نواری ماده‌ی لحیم ذوب شده به نوار قلع کش می‌چسبد. قلع کش‌های نواری برای تمیز کردن برد از آثار ماده‌ی لحیم کاربرد دارد. قلع کش پمپی ماده‌ی لحیم ذوب شده را به درون محفظه‌ی خود پمپ می‌کند و برای برداشتن قلع گسترده از برد یا برداشتن ماده لحیم از حفره‌های برد کاربرد دارد.
آی سی کش
ICها نوعی قطعات الکترونیکی هستند که پایه‌های آن‌ها بسیار نزدیک به یکدیگر است و برای برداشتن آن‌ها از برد باید از پنس‌های مخصوصی که به IC کش شهرت دارند استفاده کرد.
پنس
پنس‌ها جزو لوازم تعمیر برد الکترونیکی هستند اما در مونتاژ دستی برد SMD هم از آن‌ها استفاده می‌شود. پنس‌ها برای برداشتن و گذاشتن قطعات الکترونیکی SMD در جای مشخص خود کاربرد دارند.
پنس ابزاری برای برداشتن و جایگذاری قطعات الکترونیکی
دستبند‌های آنتی استاتیک
در فرآیند تعمیر و مونتاژ برد نباید برد باردار شود زیرا در عملکرد برد تاثیر می‌گذارد و می‌تواند به قطعات الکترونیکی اسیب بزند. از این رو تکنسین‌های تعمیر و مونتاژ دستبند‌هایی به دستشان می‌بندند که بار الکتریکی را تخلیه کند و این بار به برد الکترونیکی منتقل نشود.
دستبند‌های آنتی استاتیک؛ از لوازم مونتاژ برد الکترونیکی
پد آنتی استاتیک
پد‌های آنتی استاتیک همانند دستبند‌های آنتی استاتیک هستند و در محلی که قرار است روی برد فعالیتی انجام شود قرار می‌گیرند که بار موجود در پایه نگهدارنده یا میز کار به برد منتقل نشود.
در جریان تعمیر و مونتاژ برد الکترونیکی از لوازم دیگری نیز استفاده می‌شود مثل جا الکلی، محل قرارگیری هویه، اسفنج سیمی (برای پاک کردن سر هویه از لحیم)، ذره بین و… استفاده از این لوازم از اهمیت کمتری برخوردار است اما بهتر است نام آن‌ها را بشناسید.
لوازم تعمیر برد الکترونیکی؛ عاملی برای راحتی تعمیر و مونتاژ برد
لوازم مونتاژ برد الکترونیکی و تعمیر برد کاربرد‌های ویژه‌ای دارند و استفاده از آن‌ها باعث بالارفتن سرعت کار و پایین آمدن ضریب عدم اطمینان می‌شود. استفاده از این لوازم باید مطابق با فعالیتی باشد که می‌خواهید روی برد انجام دهید. آوند الکترونیک با داشتن سبد ابزار کامل برای انجام مونتاژ و تعمیر برد از تمامی لوازمی که نام بردیم استفاده می‌کند و مطمئن می‌شود پروسه‌ی مونتاژ و تعمیر انجام شده روی برد با نهایت دقت انجام شود. از اینکه تا انتهای این مقاله همراه آوند الکترونیک بودید از شما سپاسگزاریم.
