برد‌هایی که در تمام محصولات الکترونیکی استفاده می‌شوند پس از مدتی نیاز به شستشوی برد الکترونیکی پیدا می‌کنند تا گرد و غبار و خوردگی‌ها از روی برد الکترونیکی پاک شود. شستشوی برد الکترونیکی معمولا بعد از اتمام مونتاژ برد الکترونیکی هم اتفاق می‌افتد تا بقایای مواد استفاده شده در لحیم کاری از روی برد پاک شود. در ادامه‌ی این مقاله درباره‌ی تمیزکاری برد الکترونیکی، ابزار و مواد شستشوی برد و نکاتی که باید برای تمیزکاری برد رعایت کنید آشنا می‌شویم پس تا انتهای این مقاله با آوند الکترونیک همراه باشید.
شستسوی برد الکترونیکی چرا انجام می‌شود؟
دستگاه‌ها و محصولات الکترونیکی معمولا به صورت کامل جلوی نفوذ و ورود هوا را نمی‌گیرند و این مورد به علت نیاز برد به خنک سازی اتفاق می‌افتد. بعد از مدتی برد‌های الکترونیکی به علت قرار داشتن در معرض هوا نیاز به تمیزکاری و شستشو پیدا می‌کنند تا بتوانند به درستی کار کنند و عملکرد آن‌ها دچار اختلال نشود.
دلایل متعددی برای کثیف شدن برد وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- نفوذ گرد و غبار به برد الکترونیکی: همانطور که گفتیم برد‌های الکترونیکی‌ای که در محصولات استفاده می‌شود معمولا در معرض هوا قرار می‌گیرند و پس از مدتی گرد و غبار موجود در هوا را به خود جذب می‌کنند که این موضوع می‌تواند باعث ایجاد اختلال در خنک سازی و عملکرد برد شود.
- قرار گرفتن برد الکترونیکی در معرض رطوبت: برد‌های الکترونیکی هنگامی که در معرض هوا قرار دارند رطوبت را نیز به خود جذب می‌کنند. رطوبت می‌تواند باعث ایجاد اکسید و خوردگی در برد الکترونیکی شود برای همین یکی دیگر از مواردی که نیاز به شستشوی برد الکترونیکی است هنگامی است که برد در معرض رطویبت قرار گرفته باشد.
- به جا ماندن بقایای مواد لحیم کاری: بقایای موادی که در مونتاژ برد الکترونیکی استفاده می‌شود مثل ماده فلاکس که یک ماده‌ی روغنی است روی برد به جا می‌ماند که باید از روی برد پاک شوند. این کار به علت زیبایی و تمیز بودن برد هنگام بازرسی خودکار نوری و تحویل به مشتری انجام می‌شود.
مزایای شستشوی برد الکترونیکی
شستشوی برد الکترونیکی باعث ایجاد مزایایی در برد می‌شود که بهتر است با این مزایا آشنا شوید. در ادامه مزایای شستشوی برد الکترونیکی را بیان می‌کنیم.
زیبایی ظاهری برد الکترونیکی
برد‌های الکترونیکی‌ای که شستشو داده می‌شوند و از باقی مانده‌ی مواد لحیم کاری پاک می‌شوند ظاهر تمیز‌تری به خود می‌گیرند. تمیزی ظاهری برد‌های الکترونیکی باعث رضایت بیشتر کارفرما از پروژه می‌شود و نشان دهنده‌ی کیفیت کار بالا و تمیز انجام شدن پروژه است.
بهبود کارآیی و افزایش طول عمر
یکی از مزیت‌های شستشوی برد الکترونیکی بهبود کارآیی برد و افزایش قابلیت اطمینان آن است. برد‌های الکترونیکی کاربرد‌های مختلفی دارند که این کاربرد‌ها اهمیت برد‌ها را مشخص می‌کند. در دستگاه‌هایی که کاربرد‌های بسیار دقیق و حیاتی دارند مثل برد‌های الکترونیکی‌ای که در صنعت پزشکی یا هوا فضا کار می‌کنند قابلیت اطمینان و طول عمر برد بسیار اهمیت دارد. همانطور که در این برد‌ها فرآیند ساخت و مونتاژ بسیار دقیق انجام می‌شود باید شستشوی برد نیز به صورت حرفه‌ای انجام شود تا برد‌ها طول عمر بالا‌تری داشته باشبند و کارآیی آن‌ها پس از شستشو از بین نرود.
موادی کاربردی در شستشوی برد الکترونیکی
در فرآیند تمیز کاری برد الکترونیکی از مواد و ابزار‌های مختلفی استفاده می‌شود. این مواد به ۲ دسته‌ی مواد شستشو و ابزار‌های جانبی تقسیم می‌شوند که در ادامه با هر دوی این مواد و ابزار‌ها آشنا می‌شویم.
ابزار‌های جانبی مورد نیاز در شستشوی برد الکترونیکی
دستکش‌های مخصوص: برخی از مواد شستشوی برد الکترونیکی خاصیت‌های بازی و اسیدی دارند که می‌تواند به پوست آسیب برساند برای همین باید از دستکش‌های مخصوصی استفاده کرد که مانع از آسیب رسیدن به پوست شود.
- برس نرم: از برس‌های نرم برای پاک کردن گرد و غبار و موم‌های به جا مانده از مواد شستشو استفاده می‌شود.
- پارچه‌ی بدون پرز (پارچه‌ی میکروفیبر): پارچه‌ی بدون پرز کاربردی مشابه با برس دارد با این تفاوت که می‌تواند بقایای مواد تمیزکاری را از روی برد پاک کند.
- پنبه‌ی سواب: این نوع پنبه نوعی پنبه‌ی مخصوص و بدون پرز است که برای پاک کردن باقی‌مانده‌ی مواد شستشوی برد استفاده می‌شود.
- چراغ مطالعه یا سشوار: از چراغ‌های رومیزی و سشوار برای ایجاد گرما و خشک کردن برد استفاده می‌شود.
- پاک کن: این ابزار در تمیزکاری برد‌های الکترونیکی معمولا استفاده نمی‌شود و ابزار رایجی نیست اما می‌توان از پاک کن برای پاک کردن لکه‌های چربی استفاده کرد.
مواد کاربردی برای شستشوی برد الکترونیکی
برای تمیزکاری برد‌های الکترونیکی از مواد مختلفی استفاده می‌شود که استفاده از این مواد به نوع برد و میزان خوردگی یا گرد و غبار برد الکترونیکی بستگی دارد. مواد مورد استفاده در تمیز کاری برد الکترونیکی عبارتند از:
- اسپری هوای خشک
- اسپری‌های روغنی
- الکل ایزوپروپیل
- جوش شیرین
- آسران
- دستگاه التراسونیک
- آب مقطر
- تینر
در ادامه‌ی مقاله کاربرد و نحوه‌ی تمیزکاری برد با هرکدام از این مواد را می‌آموزیم.
نکات مهم تمیزکاری برد الکترونیکی
برای شستشوی برد الکترونیکی باید به نکاتی توجه داشت که عدم توجه به این نکات باعث آسیب رسیدن به سلامتی شما و برد الکترونیکی می‌شود. نکات مهم تمیزکاری برد الکترونیکی را در ادامه مرور می‌کنیم.
- استفاده از لباس خشک
- عدم تماس با آب در پروسه‌ی شستشوی برد الکترونیکی
- برد باید از منبع تغذیه جدا شود و داخل برد جریان الکتریکی وجود نداشته باشد
- از دستکش، عینک و ماسک برای شستشوی برد استفاده کنید.
نحوه‌ی شستشوی برد الکترونیکی با اسپری‌های هوا
گرد و غبار برد‌های الکترونیکی را می‌توان با استفاده از اسپری‌ها هوا پاک کرد. این اسپری‌ها برای پاک کردن گرد و غبار‌های کم کاربرد دارد. اسپری‌های هوا به ۲ دسته‌ی اسپری‌های روغنی و اسپری‌های خشک دسته‌بندی می‌شوند. از اسپری‌های هوای خشک برای پاک کردن سطح برد و انواع قطعات الکترونیکی از گرد و غبار استفاده می‌شود. اسپری‌های روغنی معمولا برای روان کردن قسمت‌های متحرک برد‌های الکترونیکی کاربرد دارد.
استفاده از اسپری هوا برای شستشوی برد الکترونیکی
تمیز کاری برد الکترونیکی با استفاده از الکل ایزوپروپیل
الکل ایزرپروپیل یکی از پاک کننده‌های عالی و کاربردی است که برای شستشوی برد الکترونیکی بسیار کاربرد دارد. این الکل از آن جایی که مواد شیمیایی کمی دارد و به سرعت تبخیر می‌شود یکی از بهترین انتخاب‌ها برای تمیز کاری برد الکترونیکی است. الکل ایزوپروپیل می‌تواند گرد و غبار و لکه‌های چربی را از روی برد الکترونیکی پاک کند و رد چربی و لکه از خود به جا نگذارد.
برای شستشوی برد الکترونیکی با استفاده از الکل ایزوپروپیل باید از حداقل غلظت ٪۹۰ این الکل استفاده کرد. این الکل در تماس با پوست می‌تواند به دست و پوست انسان آسیب برساند و بخارات این الکل نیز برای دستگاه تنفسی و چشم‌ها مضر است. برای استفاده از این ماده‌ی پاک کننده حتما باید از دستکش، عینک لاتکس و ماسک استفاده کنید.
الکل ایزوپروپیل؛ یکی از مواد کاربردی در تمیزکاری برد الکترونیکی
شستشوی برد با دستگاه التراسونیک
بهترین انتخاب برای شستشوی برد الکترونیکی دستگاه التراسونیک است. از این دستگاه معمولا برای شستشوی تیراژ بالای برد، بعد از مونتاژ اتوماتیک استفاده می‌کنند اما می‌توان از التراسونیک برای شستشوی برد به صورت تکی نیز استفاده کرد. دستگاه التراسونیک دارای یک ماده‌ی پاک کننده است که به آن التراسونول می‌گویند.
این دستگاه با ایجاد فرکانس‌های بالای صوتی (۴۰ کیلوهرتز) باعث می‌شود ملکول‌های ماده‌ی پاک کننده کاویتاسیون شوند و به سرعت زیادی در قسمت کوچکی به حرکت در بیایند (همانند ویبره که در آن ماده‌ای با سرعت زیاد در محلی مشخص به حرکت در می‌آید). حرکت ملکول‌های ماده‌ی پاک کننده‌ی برد باعث می‌شود ماده‌ی پاک کننده در تمامی قسمت‌های برد نفوذ کند و تمام برد را تمیز نماید. بهترین زمان استفاده از دستگاه التراسونیک ۱۰ الی ۲۰ دقیقه است و این زمان با توجه به اندازه‌ی برد و میزان کثیفی و خوردگی‌های برد الکترونیکی تعیین می‌شود.
دستگاه التراسونیک که برای شستشوی برد الکترونیکی استفاده می‌شود.
تمیز کردن برد با استفاده از جوش شیرین
جوش شیرین که نام شیمیایی آن بی‌کربنات سدیم است یکی دیگر از مواد تمیز کننده‌ی پرکاربرد است. جوش شیرین می‌تواند خوردگی‌ها و اکسید‌های شدید برد الکترونیکی را پاک کند. بی‌کربنات سدیم دارای خاصیت سایشی است و این خاصیت سایشی ملایم باعث تمیز شدن برد می‌شود. دلیل دیگر استفاده از این ماده به جا نگذاشتن اثر اسیدی است. بعد از استفاده از جوش شیرین بهتر است اثرات جوش شیرین را با اسپری خشک یا آب مقطر پاک کنیم.
شستشوی برد الکترونیکی با استفاده از آب مقطر
آب مقطر در صورتی که خلوص بالایی داشته باشد، پاک کننده‌ای قوی به حساب می‌آید. این ماده به علت نداشتن یون‌های فعال خاصیت رسانایی نزدیک یه صفر دارد و وبژگی دیگر این ماده حلالیت بالای آن است. معمولا پاک کننده‌هایی مثل تینر و جوش شیرین را با آب مقطر ترکیب می‌کنند تا به خلوص دلخواه برسد با این وجود از آب مقطر به تنهایی نیز در شستشوی برد الکترونیکی استفاده می‌شود.
تمیز کاری برد الکترونیکی با استفاده از تینر
تینر نوعی پاک کننده‌ی قوی است و سرعت تبخیر بالایی دارد و به همین علت برای پاک کردن برد الکترونیکی کاربرد زیادی دارد. روش شستشوی برد الکترونیکی به این صورت است تینر را با حلالی مثل آب مقطر مخلوط می‌کنیم تا تینر به غلظت دلخواه برسد سپس تینر را به برد الکترونیکی می‌زنیم. باید حواستان باشد که قبل از خشک شدن تینر، برد را با برس نرم و بعد از آن دستمال میکروفایبر تمیز کنید. در صورتی که تینر روی برد خشک شود باعث لکه شدن برد و خوردگی برد می‌شود بنابراین بسیار مهم است که برد را قبل از خشک شدن تینر تمیز کنید و تینر را از روی برد پاک کنید.
شستشوی برد الکترونیکی با آسران
آسران نوعی پاک کننده است که خاصیت حلالیت بالایی دارد و برای از بین بردن خورگی‌های برد و بقایای ماده فلاکس کاربرد دارد. ویژگی منحصر به فرد آسران، عدم به جا گذاشتن لکه و چربی روی برد است و به این علت استفاده از آسران بسیار کاربرد دارد.
چرا از آب برای شستشوی برد الکترونیکی استفاده نکنیم؟
آب ماده‌ای با دمای تبخیر بالا است که تبخی آن زمان زیادی خواهد برد. در صورتی که آب به زیر قطعات الکترونیکی نفوذ کند تبخیر آن بسیار به طول می‌انجامد و باعث به وجود آمدن اکسید در برد الکترونیکی می‌شود. اگر آب در زیر قطعات یا روی برد باشد و برد به منبع تغذیه متصل شود باعث ایجاد جرقه و آسیب به کل برد می‌شود حتی در مواردی ممکن است باعث ایجاد آتش سوزی در برد شود.
شستشوی برد الکترونیکی؛ روشی برای بهبود عملکرد و افزایش طول عمر برد
با شستشوی برد الکترونیکی، نکات مهم و انواع مواد و ابزار‌های لازم برای شستشوی برد آشنا شدیم و دانستیم که انجام تمیز کاری برد الکترونیکی چه اهمیتی دارد. با شستشوی اصولی و به موقع برد‌های الکترونیکی می‌توانیم جلوی افت عملکرد و آسیب رسیدن به برد را بگیریم و طول عمر برد‌های الکترونیکی را افزایش دهیم. آوند الکترونیک با در اختیار داشتن دستگاه التراسونیک و استفاده از انواع مواد شستشوی برد الکترونیکی بعد از مونتاژ برد، برد‌های مونتاژ شده را شستشو می‌دهد تا برد‌هایی سالم و عاری از انواع اکسید‌ها و گرد و غبار به دست شما مشتریان عزیز برسد. از اینکه تا انتهای این مقاله همراه ما بودید از شما سپاسگزاریم.
